صندوق سرمایه‌گذاری
صندوق سرمایه‌گذاری یا Mutual Fund مجموعه‌ای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار است که فرصت سرمایه گذاری واسطه‌ای را برای شما بوجود می‌آورد. اغلب افرادی که قصد سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و با حداقل ریسک در بورس را دارند، جامعه هدف صندوق‌ها محسوب می‌شوند و درواقع صندوق‌های سرمایه‌گذاری که زیر نظر سازمان بورس و برخی بانک‌ها و موسسه‌های اعتباری فعالیت می‌کنند، نقش واسطه مالی را برای این افراد ایفا می‌کنند تا سرمایه‌گذاری کم ریسک‌تر و حرفه‌ای‌تری داشته باشند. در حال حاضر سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری در بازار ایران به بیش از ۱۱۵۰۰۰ میلیارد تومان رسیده است. شما برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها نیاز به دانش حرفه‌ای بورس نخواهدی داشت. علاوه بر این زمان زیادی هم از شما نخواهد گرفت و درگیر کارهای اداری و مالی چندانی نیستید، چرا که بیشتر موارد توسط مدیر و متولی صندوق انجام می‌شود. با حداقل مبلغ نیز می‌توانید در صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنید و در کمترین مدت می‌توانید واحد سرمایه‌گذاری خود را نقد کنید.
انواع صندوق های سرمایه گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری را به‌واسطه نوع سرمایه‌گذاری و ترکیب دارایی‌ها که دارند و اهدافی که دنبال می‌کنند می‌توان دسته‌بندی کرد. صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، صندوق سرمایه‌گذاری سهامی، صندوق سرمایه‌گذاری مختلط، صندوق قابل معامله، صندوق‌های نیکوکاری، صندوق مبتنی بر طلا، صندوق‌های بازار گردان ازجمله آن‌ها هستند که در بین آن‌ها صندوق‌های درآمد ثابت، سهامی و مختلط در اولویت سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران هستند.
- صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت
- صندوق سرمایه‌گذاری در سهام
- صندوق سرمایه‌گذاری مختلط
- صندوق قابل معامله (ETF)
- صندوق‌های نیکوکاری
- صندوق‌های تأمین مالی
- صندوق‌های اختصاصی بازار گردان
- صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت
صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت
اگر به دنبال سرمایه‌گذاری با کمترین ریسک ممکن هستید، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت بهترین انتخاب برای شماست. بیشترین حجم دارایی این صندوق‌ها (بعضاً تا ۹۰ درصد) در قالب سپرده‌های بانکی، گواهی سپرده بانکی اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌شود. ضمن اینکه بخش اندکی از دارایی صندوق نیز در بورس سرمایه می‌شود. سود غالبا تضمین‌شده این صندوق‌ها در مقاطع عمدتاً در مقاطع یک‌ماهه و بعضاً در مقاطع سه‌ماهه پرداخت می‌شود. مشتریانی که به هر دلیل در کوتاه‌ترین زمان ممکن (حداقل یک ماه) نیاز به دریافت سرمایه خود باشند، به‌راحتی می‌توانند با ابطال واحدهای خود، سرمایه‌شان را به‌صورت نقدی دریافت کنند.
صندوق سرمایه‌گذاری سهامی
با توجه به اینکه حداکثر دارایی‌های این صندوق (حداقل ۷۰ درصد) به‌صورت سهام در بورس سرمایه‌گذاری می‌شود، امکان تضمین حداقل سود برای مشتریان وجود ندارد و به همین دلیل ریسک سرمایه‌گذاری در آن بالاست. این صندوق بیشتر مدنظر آن دسته از سرمایه‌گذارانی است که اهل ریسک هستند و تمایل دارند باواسطه قرار دادن صندوق سرمایه‌گذاری و استفاده از تجربیات کارشناسان و مدیران صندوق در بورس فعالیت داشته باشند. اگرچه ریسک صندوق های سرمایه گذاری بورسی نسبت به صندوق با درآمد ثابت بیشتر است و تضمین حداقل سود وجود ندارد اما این شانس برای سرمایه‌گذاران وجود دارد که بازدهی و سود بیشتری را نصیب خودشان کنند.
صندوق سرمایه‌گذاری مختلط
اگر برای سرمایه‌گذاری حد وسطی از ریسک‌پذیری را دارید، صندوق مختلط بهترین انتخاب برای شما خواهد بود. در این صندوق، حداقل ۴۰ درصد از میزان دارایی‌ها به‌صورت سپرده بانکی و اوراق مشارکت و مابقی دارایی‌ها در بورس سرمایه‌گذاری می‌شود. با توجه به سرمایه‌گذاری بخشی از دارایی‌ها در بورس، سود تضمین‌شده در این صندوق وجود ندارد اما احتمال سوددهی بیشتر نسبت به صندوق درآمد ثابت وجود دارد.
چطور در صندوق‌های سرمایه‌گذاری واحد بخریم؟
برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید به تعداد حداقل سرمایه‌گذاری که در هرکدام از صندوق‌ها متفاوت است، واحد (Unit) سرمایه‌گذاری توسط متقاضی خریداری شود که قیمت آن در زمان پذیره‌نویسی حدود ۱۰۰ هزار تومان و پس از آن برابر با ارزش روز واحدهای سرمایه‌گذاری است. جهت انجام امور احراز هویت شما باید همراه با مدارک شناسایی خود به دفاتر کارگزاری یا شعب منتخب صندوق مراجعه و بعد از انجام پر کردن فرم‌های لازم، به‌صورت اینترنتی تعداد واحد لازم را با توجه به میزان مبلغی که برای سرمایه‌گذاری در نظر گرفته‌اید، خریداری کنید. نکته مهم اینکه قیمت صدور (خرید) واحدهای سرمایه‌گذاری شما بر اساس NAV اولین روز کاری پس از ارائه درخواستتان محاسبه می‌شود و مبلغ واریزی شما علی‌الحساب است.
چطور صدور (خرید) بهتری انجام دهیم؟
قطعاً برای افرادی که تمایل به سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارند این سؤال پیش‌آمده که چطور می‌توانند، بهترین انتخاب را در بین صندوق‌های سرمایه‌گذاری داشته باشند. بدون شک بررسی عملکرد هفتگی، ماهانه، سه‌ماهه و سالانه صندوق‌ها می‌تواند کمک بزرگی برای مقایسه صندوق‌ها باشد. بررسی روند نوسانات صندوق‌ها از طریق نمودارهای NAV که در سایت اکثر صندوق‌ها قابل‌دسترسی است و همچنین مقایسه میزان ترکیب دارایی صندوق‌ها می‌تواند نقشه راه خوبی برای یک انتخاب خوب و کم ریسک تر باشد.
منظور از ضامن نقد شوندگی چیست؟
اینکه هر زمان شما برای نقد شدن واحدهای خریداری‌شده اراده کنید و در کمترین زمان ممکن پول خود را از صندوق خارج کنید، یکی از مزیت‌های مهم صندوق‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. درواقع هنگام فروش واحدهای سرمایه‌گذاری خود، شما در جایگاه فروشنده و ضامن نقد شوندگی صندوق در جایگاه خریدار قرار می‌گیرد و در زمان تعیین‌شده در قرارداد (۲۴ تا ۷۲ ساعت کاری) سرمایه شما تبدیل به پول نقد می‌شود. ضمن اینکه در برخی صندوق‌ها پرداخت حداقل سود تضمین‌شده نیز، دارای ضمانت است. در حال حاضر در خصوص اینکه بانک‌ها می‌توانند ضامن نقد شوندگی صندوق‌های سرمایه‌گذاری باشند یا خیر، قوانین و مقررات اجرایی یکسانی وجود ندارد و درحالی‌که بسیاری از صندوق‌ها اعلام می‌کنند که امکان ضمانت از سوی بانک‌ها وجود ندارد، برخی صندوق‌ها همچنان ضامن نقد شوندگی خودشان را بانک‌های عامل مربوطه اعلام می‌کنند.
ارزش خالص دارایی‌ها (NAV) چیست؟
مبلغی که برای خریدوفروش (صدور و ابطال) هر واحد صندوق لازم است اصطلاحاً NAV صندوق گفته می‌شود که همان ارزش خالص دارایی‌های صندوق است. NAV یا همان ارزش کل دارایی‌های یک صندوق پس از کسر بدهی‌های آن بر تعداد واحدهای صندوق تقسیم می‌شود. یعنی اگر بدهی‌های صندوق را از کل دارایی‌های آن کم کنیم و عدد حاصل را بر تعداد واحدهای منتشرشده آن صندوق تقسیم کنیم، عددی که به دست می‌آید تعیین‌کننده قیمت هر واحد (unit) صندوق است. ارزش خالص دارایی‌های صندوق سرمایه‌گذاری در پایان هرروز محاسبه و از تقسیم مابه‌التفاوت دارایی‌ها و بدهی‌ها بر تعداد واحدهای منتشره، ارزش هر واحد سرمایه‌گذاری مشخص می‌شود که بر اساس این قیمت شخص می‌تواند اوراق جدید خریداری و یا اوراق قبلی خود را ابطال کند.
هزینه ابطال چیست؟
دارنده واحد (unit) هر زمان که بخواهد می‌تواند برای ابطال واحدها و نقد کردن سرمایه خود اقدام کند. هزینه ابطال، نحوه پرداخت و بازه زمانی تعیین‌شده برای پرداخت سرمایه شما بر مبنای اساسنامه و امیدنامه صندوق خواهد بود. در برخی صندوق‌ها ابطال واحدها هیچ هزینه‌ای برای مشتری ندارد اما برخی صندوق‌ها هزینه‌ای بابت ابطال واحدها از مشتریان دریافت می‌کنند که مبلغ ثابت آن ۲۰۰۰ تومان بابت هر گواهی سرمایه‌گذاری است. ضمن اینکه هزینه متغیر ابطال نیز بر اساس زمان‌بندی ابطال (فاصله صدور و ابطال و مدت‌زمان سرمایه‌گذاری) تحت عنوان تعجیل در خروج در امید نامه صندوق‌ها تعیین و دریافت می‌شود. هزینه ابطال متغیر سرمایه‌گذارانی که مدت سرمایه‌گذاری آن‌ها کمتر از ۹۰ روز است بین ۱ تا ۵ درصد نسبت به قیمت ابطال دریافت خواهد شد.
| زمان ابطال واحد | هزینه ابطال متغیر |
| کمتر از ۷ روز از صدور | ۵ درصد قیمت ابطال |
| بین ۷ تا ۱۵ روز بعد از صدور | ۴ درصد قیمت ابطال |
| بین ۱۵ تا ۳۰ روز بعد از صدور | ۳ درصد قیمت ابطال |
| بین ۳۰ تا ۶۰ روز بعد از صدور | ۲ درصد قیمت ابطال |
| بین ۶۰ تا ۹۰ روز بعد از صدور | ۱ درصد قیمت ابطال |
قیمت ابطال واحد سرمایه‌گذاری چطور تعیین می‌شود؟
اگر شما تصمیم به ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری خودی در صندوق سرمایه‌گذاری را گرفته باشید، قیمت واحدهای شما بر مبنای قیمت ابطال روز بعد از ارائه درخواست ابطال، محاسبه می‌شود. به‌طور مثال اگر شما روز شنبه درخواست ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری خود را به صندوق اعلام کنید، قیمت واحدهای شما برای ابطال به قیمت روز یکشنبه واحد محاسبه خواهد شد.
منشاء سود صندوق سرمایه‌گذاری کجاست؟
با خرید واحدهای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلف سودها مختلفی به سرمایه شما تعلق می‌گیرد. سود حاصل از محل افزایش ارزش خالص دارایی‌ها NAV، دریافت سود تقسیمی سالانه صندوق و دریافت سود سرمایه‌ای حاصل از خریدوفروش اوراق بهادار توسط صندوق با توجه به مندرجات امید نامه و اساسنامه آن‌ها در مقاطع تعیین‌شده پرداخت خواهد شد. بسیاری از صندوق‌ها نیز این شرایط را برای مشتریان خود به وجود آورده‌اند تا به‌جای دریافت سود نقدی و با تبدیل سود به واحدهای جدید، میزان سرمایه خود را افزایش دهند.
امیدنامه صندوق‌های سرمایه‌گذاری چیست؟
بامطالعه امیدنامه صندوق، می‌توانید در جریان سیاست کاری و برنامه‌ریزی صورت گرفته برای آینده پول سرمایه‌گذاری شده شما در صندوق‌های سرمایه قرار بگیرید. در امید نامه صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانید اطلاعاتی چون: انواع کارمزدها (مدیریت، فروش، ابطال) واحدها و سهام، مهم‌ترین ریسک‌هایی که سرمایه‌گذاران در طی سرمایه‌گذاری در این صندوق با آن روبه‌رو خواهند شد، اسامی مدیران و میزان سرمایه‌گذاری حقوق و دستمزد آن‌ها، ضامنین، نحوه پرداخت سود و… پیدا کنید.
در کدام صندوق سرمایه‌گذاری کنیم؟
دقت کنید که صندوق‌ها انواع مختلفی دارند و صندوقی مناسب است که بانک اصل پول را تضمین کرده باشد. صندوق‌ها ممکن است حداقلی از سود را تضمین کرده باشند. اگر تضمین حداقل سود برای صندوق وجود نداشته باشد در شرایط خاص که بازدهی صندوق کاهش پیدا کند سود شما هم می‌تواند کم شود و بانک و صندوق سرمایه‌گذاری تعهدی در این مورد ندارند. صندوق‌ها معمولاً پیش‌بینی سودی دارند که همان عددی است که معمولاً در بانک به شما اعلام می‌شود. اما سود قطعی صندوق می‌تواند با این عدد تفاوت داشته باشد.
میانگین بازدهی صندوق
اطلاع خیلی مفیدی که پیش از سرمایه‌گذاری در هر صندوق، میانگین بازدهی صندوق در طول چند ماه گذشته است. دو صندوق دو بانک مختلف ممکن است پیش‌بینی سود یکسانی داشته باشند اما با تحقیق در مورد عملکرد چند ماه گذشتهٔ آن‌ها می‌توانید ببینید که در کدام‌یک سود بیشتری می‌توانید کسب کنید. اطلاعات به‌روز مربوط به میانگین سود صندوق‌های سرمایه‌گذاری بانک‌ها و دیگر آمار مربوط به آن‌ها را می‌توانید در بخش صندوق سرمایه‌گذاری رده مشاهده کنید.
هزینه و مدت ابطال
اگر می‌خواهید در صندوق سرمایه‌گذاری بانکی پول بگذارید حتماً در مورد مدت‌زمان و هزینه ابطال اطلاعات کافی کسب کنید. برخی صندوق‌ها برای ابطال سرمایه‌گذاری ممکن است هزینه‌ای در نظر بگیرند. این هزینه ممکن است رقمی ثابت به ازای هر واحد سرمایه‌گذاری ۱۰۰ هزارتومانی باشد و یا ممکن است که پول شما برای مدتی مثلاً یک ماه در حسابی مسدود شود. مطمئن شوید که حالت برداشت بدون جریمه و هزینه ابطال به چه صورت است. در مورد مدت ابطال و اینکه دقیقاً چند روز بعد پول در حسابتان است هم اطمینان حاصل کنید. دقت کنید که تعداد روزی که به شما اعلام می‌شود روز کاری است و روزهای تعطیل و آخر هفته‌ها را در نظر نگیرید.
دوره بازپرداخت سود
دوره بازپرداخت سود هم از دیگر مواردی است که باید به آن توجه کنید. درحالی‌که بیشتر صندوق‌ها به‌صورت ماهانه سود پرداخت می‌کنند ممکن است صندوقی سودش را هر سه ماه پرداخت کند. به‌علاوه ممکن است بتوانید بین دوره‌های مختلف پرداخت سود هم انتخابی داشته باشید. طبیعی است که صورت وجود چنین شرایطی با انتخاب دوره‌های طولانی‌تر، سود بیشتری برای شما در نظر گرفته می‌شود. روز پرداخت سود هم لزوماً اول ماه نیست. بنابراین اگر این موضوع برای شما اهمیت دارد در این مورد هم حتماً سؤال کنید.
توصیه‌هایی برای خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری
- افراد مختلف بسته به میزان سرمایه، درجهٔ ریسک‌پذیری و روحیات فردی، استراتژی‌های سرمایه‌گذاری متفاوتی در پیش می‌گیرند، اما معمولا برای مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری، سعی می‌کنند همه تخم‌مرغ‌ها را داخل یک سبد نگذراند. شما هم اگر می‌خواهید ریسک‌تان کمتر شود، سعی کنید تمام سرمایه‌تان را به یک صندوق اختصاص ندهید.
- اگر ریسک‌پذیر هستید و می‌خواهید بخشی از سرمایه‌تان را وارد صندوق‌های سهامی (یا مختلط) کنید، سعی کنید در بازه‌هایی اقدام به این کار کنید که شاخص بورس دارد روند اصلاحی‌اش را تمام می‌کند (دوره‌ای که قیمت سهام افت کرده و به نظر نمی‌رسد افت بیشتری در کار باشد).
- سرمایه‌گذاری در این نوع صندوق‌ها بهتر است با دید بلندمدت (مثلاً بیشتر از یک سال) باشد تا احتمالاً سود شیرینی نصیب سرمایه‌گذار کند. بنابراین بهتر است آن بخشی از سرمایه‌تان را وارد این صندوق‌ها کنید که در کوتاه‌مدت (مثلاً در سال جاری) نیازی به آن ندارید.
- بهتر است مقدار سرمایه‌ای که می‌خواهید در یک صندوق سهامی یا مختلط بگذارید، به چند بخش تقسیم کنید و در فاصله‌های زمانی مختلف اقدام به سرمایه‌گذاری کنید. در انتهای روند اصلاحی ممکن است روند قیمت واحدهای صندوق نزولی باشد و اگر در چند مرحله خرید کنید، میانگین خرید پایین‌تری خواهید داشت.
برچسب ها :
bourse, Securities Exchange, اعتبار, اوراق بهادار, بهادار, بورس, ثروت, درآمد, سپرده, سرمایه, سرمایه‌گذاری, سهام, صندوق, مالی و اعتباری